Σε ένα σημαντικό τεχνολογικό άλμα που ανακοινώθηκε στις 20 Ιουνίου 2025, δύο ευρωπαϊκές ερευνητικές ομάδες κατάφεραν να αποδείξουν πειραματικά ότι έντονοι παλμοί λέιζερ μέσω υπέρλεπτων οπτικών ινών μπορούν να εκτελούν υπολογισμούς τύπου τεχνητής νοημοσύνης χιλιάδες φορές ταχύτερα από τις συμβατικές ηλεκτρονικές μεθόδους.
Η καινοτομία, υπό την καθοδήγηση των καθηγητών Goëry Genty από το Πανεπιστήμιο του Τάμπερε και John Dudley και Daniel Brunner από το Université Marie et Louis Pasteur, σηματοδοτεί μια θεμελιώδη αλλαγή στην αρχιτεκτονική των υπολογιστών. Αξιοποιώντας το φως αντί για ηλεκτρισμό για τους υπολογισμούς, η τεχνολογία υπόσχεται όχι μόνο πρωτόγνωρες ταχύτητες επεξεργασίας αλλά και σημαντικά βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση.
«Η εργασία αυτή δείχνει πώς η βασική έρευνα στη μη γραμμική οπτική ινών μπορεί να οδηγήσει σε νέες προσεγγίσεις στην υπολογιστική. Συνδυάζοντας τη φυσική με τη μηχανική μάθηση, ανοίγουμε νέους δρόμους για υπερταχέως και ενεργειακά αποδοτικούς υπολογιστές τεχνητής νοημοσύνης», εξήγησαν οι επικεφαλής της ομάδας. Το σύστημά τους πέτυχε ακρίβεια άνω του 91% στην ταξινόμηση χειρόγραφων ψηφίων σε λιγότερο από ένα πικοσεκόντ—απόδοση συγκρίσιμη με τις πλέον προηγμένες ψηφιακές μεθόδους, αλλά σε ασύγκριτα μεγαλύτερες ταχύτητες.
Αυτό που καθιστά τη συγκεκριμένη προσέγγιση ιδιαίτερα ελπιδοφόρα είναι ότι δεν βασίζεται απλώς στη «βίαιη» αύξηση της ισχύος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα βέλτιστα αποτελέσματα προκύπτουν από μια προσεκτική ισορροπία μεταξύ του μήκους της ίνας, της διασποράς (διαφοράς ταχύτητας διάδοσης μεταξύ των μηκών κύματος) και των επιπέδων ισχύος, και όχι από τη μέγιστη μη γραμμική αλληλεπίδραση.
Παράλληλα, σε μια εξίσου σημαντική εξέλιξη, ερευνητές τεχνητής νοημοσύνης στο Ελβετικό Ινστιτούτο Paul Scherrer ανέπτυξαν ένα σύστημα μηχανικής μάθησης που μπορεί να διαμορφώνει συνταγές τσιμέντου φιλικές προς το κλίμα μέσα σε δευτερόλεπτα. Με επικεφαλής τη μαθηματικό Romana Boiger, η ομάδα δημιούργησε αυτό που περιγράφει ως «ψηφιακό βιβλίο συνταγών για τσιμέντο φιλικό προς το κλίμα», το οποίο προσομοιώνει και βελτιστοποιεί τις συνθέσεις τσιμέντου ώστε να μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές CO₂, διατηρώντας παράλληλα τις μηχανικές ιδιότητες.
Η εξέλιξη αυτή απαντά σε μια κρίσιμη περιβαλλοντική πρόκληση, καθώς η παραγωγή τσιμέντου ευθύνεται για περίπου το 6% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αξιολογεί ταχύτατα χιλιάδες πιθανές συνθέσεις υλικών, εντοπίζοντας εκείνες που μειώνουν το ανθρακικό αποτύπωμα χωρίς να θυσιάζουν τις βασικές ιδιότητες του τσιμέντου.
Μαζί, αυτές οι καινοτομίες αναδεικνύουν πώς η τεχνητή νοημοσύνη μετασχηματίζει τόσο τις υπολογιστικές υποδομές όσο και την αντιμετώπιση κρίσιμων περιβαλλοντικών προκλήσεων, δείχνοντας τον δρόμο για ένα μέλλον ταχύτερης, αποδοτικότερης και ενδεχομένως πιο βιώσιμης τεχνολογικής ανάπτυξης.