Okyanusların en muhteşem canlılarından biri olan kambur balinalar, yeryüzündeki en uzun göçleri gerçekleştiren memeliler arasında yer alıyor; tropikal üreme sularından soğuk beslenme alanlarına binlerce mil yol kat ediyorlar. 40 tona kadar ağırlığa ve 18 metreyi aşan uzunluğa sahip bu devler, tarihsel olarak geniş okyanuslarda izlenmesi son derece zordu—ta ki şimdiye kadar.
Bu atılım, Happywhale gibi platformlardan geliyor. Happywhale, gelişmiş yapay zekâ algoritmaları kullanarak balinaların kuyruk (fluke) fotoğraflarından bireysel tanımlama yapıyor. Happywhale'in kurucusu Ted Cheeseman, "Kuzey Pasifik'te neredeyse yaşayan her balinayı tanımladık," diyor. Sistem, hem profesyonel araştırmacılar hem de vatandaş bilimciler tarafından gönderilen fotoğrafları işliyor ve bunları daha önce belgelenmiş balinaların kapsamlı veri tabanıyla anında eşleştiriyor.
Bu kitlesel katılıma dayalı yaklaşım son derece etkili olduğunu kanıtladı. Veri tabanında artık dünya genelinde 100.000'den fazla bireysel balinayı tanımlayan yaklaşık 800.000 fotoğraf bulunuyor. Teknoloji, 2012 ile 2021 yılları arasında Kuzey Pasifik kambur balina popülasyonunda %20'lik bir düşüş gibi endişe verici eğilimleri de ortaya çıkardı; bu düşüş, besin zincirlerini bozan şiddetli bir deniz sıcak hava dalgasıyla aynı döneme denk geldi.
Yapay zekâ sisteminin hassasiyeti ve verimliliği, balina araştırmalarında devrim yarattı. Eskiden yıllar süren manuel analizler, artık haftalar içinde tamamlanabiliyor. "Böyle bir algoritmaya sahip olmak, bilgi toplama sürecini inanılmaz derecede hızlandırıyor," diyor, son yirmi yılı aşkın sürede 200.000'den fazla balina fotoğrafını analiz eden araştırmacılar.
Nüfus takibinin ötesinde, teknoloji balinaların artan çevresel zorluklara nasıl yanıt verdiğine dair hayati veriler de sağlıyor. İklim değişikliği şiddetlenirken, ısınan denizler, gemi çarpmaları ve balıkçılık ekipmanlarına dolanma gibi tehditler bu deniz memelileri için giderek daha büyük riskler oluşturuyor. Yapay zekâ tabanlı izleme sistemi, bilimsel araştırmalar için benzeri görülmemiş bir çözünürlük sunarak, korumacıların balina hareketleri ve davranışları hakkında gerçek zamanlı verilere dayalı daha etkili koruma stratejileri geliştirmesini sağlıyor.
Bu yaklaşımın başarısı, diğer deniz canlıları için de benzer yapay zekâ uygulamalarına ilham verdi ve yapay zekânın, dünya genelinde yaban hayatı koruma çabalarında güçlü bir müttefik olabileceğini gösterdi.