Stanford Üniversitesi İnsan Merkezli Yapay Zeka Enstitüsü (HAI), sekizinci yıllık AI Endeksi’ni yayımlayarak Mayıs 2025 itibarıyla küresel yapay zeka alanına dair veri odaklı bir genel bakış sundu.
Stanford Üniversitesi İnsan Merkezli Yapay Zeka Enstitüsü’nün 2025 AI Endeksi, kafa karışıklığını ortadan kaldırarak Ar-Ge, teknik performans, sorumlu yapay zeka, ekonomik etkiler, bilim ve tıp, politika, eğitim ve kamuoyu gibi alanlarda grafikler ve verilerle dolu 400 sayfadan fazla bir rapor sunuyor.
Geçtiğimiz yıl ABD’den 40 önemli model çıkarken, Çin’den 15 ve Avrupa’dan ise (tamamı Fransa’dan olmak üzere) 3 model üretildi. 2024’teki bu modellerin neredeyse tamamı endüstriden gelirken, akademi veya kamu sektörü geride kaldı. 2023’ten 2024’e kayda değer model sayısındaki düşüş ise teknolojinin artan karmaşıklığı ve sürekli yükselen eğitim maliyetleriyle ilişkilendiriliyor.
Endüstri, yapay zeka geliştirme yarışında öne çıkıyor; 2024’te kayda değer yapay zeka modellerinin neredeyse %90’ı endüstriden gelirken, bu oran 2023’te %60’tı. Buna karşın, en çok atıf alan araştırmaların kaynağı hâlâ akademi. AI Endeksi, eğitim maliyetleriyle ilgili kesin verilere sahip değil çünkü önde gelen yapay zeka şirketleri eğitim süreçlerine dair bilgileri paylaşmayı bıraktı. Ancak araştırmacılar, Epoch AI ile iş birliği yaparak eğitim süresi, donanım türü ve miktarı gibi detaylara dayanarak maliyet tahminleri yaptı. Tahmin edilebilen en pahalı model, yaklaşık 192 milyon ABD dolarıyla Google’ın Gemini 1.0 Ultra’sı oldu.
ABD miktar açısından liderliğini sürdürürken, Çinli modeller kalite farkını hızla kapatıyor: MMLU ve HumanEval gibi önemli kıyaslamalarda performans farkı 2023’te çift haneli iken, 2024’te neredeyse eşitlendi. Çin ayrıca yapay zeka yayınları ve patentlerinde de liderliğini sürdürüyor.
Yapay zeka daha verimli, uygun maliyetli ve erişilebilir hale geliyor. Özellikle yetenekli küçük modellerin etkisiyle, GPT-3.5 seviyesinde performans gösteren bir sistemin çıkarım maliyeti Kasım 2022’den Ekim 2024’e kadar 280 kat azaldı. Donanım seviyesinde ise maliyetler yıllık %30 azalırken, enerji verimliliği her yıl %40 arttı. Açık ağırlıklı modeller de kapalı modellere hızla yaklaşıyor; bazı kıyaslamalarda performans farkı bir yıl içinde %8’den sadece %1,7’ye indi. Bu eğilimler, ileri düzey yapay zekaya erişimdeki engelleri hızla azaltıyor.
İş dünyasında yapay zeka teknolojilerinin benimsenmesi hızlanıyor. 2024’te ankete katılanların %78’i, kuruluşlarında yapay zeka kullanıldığını belirtirken, bu oran 2023’te %55’ti. Benzer şekilde, en az bir iş fonksiyonunda üretken yapay zeka kullandığını belirtenlerin oranı 2023’te %33 iken, geçen yıl %71’e çıktı. Ancak, AI Incidents Database adlı bir endekse göre, yapay zeka ile ilgili olayların sayısı 2024’te 233’e yükseldi; bu, şimdiye kadarki en yüksek rakam ve 2023’e göre %56,4’lük bir artış anlamına geliyor. Bildirilen vakalar arasında deepfake müstehcen görüntüler ve bir gencin intiharıyla ilişkilendirilen sohbet botları da yer alıyor.