ABD yönetiminde önemli bir politika değişikliğine gidilerek, Trump yönetimi, Biden yönetiminin 15 Mayıs'ta yürürlüğe girmesi planlanan Yapay Zekâ Yayılımı Çerçevesi kuralını resmen iptal etti. Bu adım, ABD'nin ileri düzey yapay zekâ teknolojisinin küresel dolaşımını kontrol etme yaklaşımında köklü bir değişikliğe işaret ediyor.
Ocak 2025'te yayımlanan Biden dönemi kuralı, yüksek kapasiteli yapay zekâ çiplerinin ihracatını düzenlemek için üç kademeli bir sistem oluşturmuştu. Bu çerçevede, birinci kademe kapsamında 17 ülke ve Tayvan'a sınırsız çip erişimi sağlanırken, yaklaşık 120 ülke ikinci kademede çip ithalatında sınırlamalara tabi tutulmuş, Çin, Rusya, İran ve Kuzey Kore gibi ülkeler ise üçüncü kademede bu teknolojilere tamamen erişimden men edilmişti.
Ticaret Bakanlığı yetkililerine göre, bu kademeli yaklaşım "uygulanamaz" olarak nitelendirildi ve "Amerikan inovasyonunu engelleyip, kilit stratejik ortaklarla diplomatik ilişkileri zayıflatacağı" belirtildi. Nvidia ve Oracle gibi büyük teknoloji şirketleri de dahil olmak üzere sektör paydaşları, kuralı tedarik zincirlerini parçalayabileceği ve ABD'li firmalar için rekabet dezavantajı yaratabileceği gerekçesiyle eleştirmişti.
Trump yönetimi ise, hükümetler arası ikili anlaşmalara dayalı yeni bir çerçeve üzerinde çalışıyor. Bu yaklaşım, Başkan Trump'ın bireysel ülkelerle anlaşmalar yapma esasına dayalı daha geniş ticaret stratejisiyle uyumlu olup, Amerikan yapımı yapay zekâ çiplerine erişimi ticari müzakerelerde güçlü bir koz hâline getiriyor. Ticaret Bakanı Howard Lutnick de daha önce ihracat kontrollerini ticaret görüşmelerine dahil etme isteğini dile getirmişti.
"Trump Yönetimi, Amerikan yapay zekâ teknolojisini dünya genelindeki güvenilir yabancı ülkelerle kapsayıcı ve cesur bir stratejiyle paylaşacak, ancak bu teknolojinin rakiplerimizin eline geçmesini engelleyecektir," şeklinde konuşan bir Ticaret Bakanlığı sözcüsü, yeni politikanın hâlâ şekillenmekte olduğunu, ancak ileri düzey bilişim teknolojisinin riskli ülkelere ulaşmasını önlemeye yönelik kararlılığın sürdüğünü belirtti.
Politika değişikliği, özellikle Çin'in DeepSeek'in R1 sohbet robotunu piyasaya sürmesinin ardından, ABD'nin geçmiş kontrollerinin yetersizliğini vurgulayan ve "Sputnik anı" olarak nitelendirilen gelişmelerin gölgesinde gerçekleşti. Temsilciler Meclisi Çin Komünist Partisi Seçim Komitesi de kısa süre önce yayımladığı bir raporda, Çin'in yapay zekâ geliştirme faaliyetlerinden kaynaklanan tehditlere karşı ihracat kontrollerinin genişletilmesi ve uygulamanın güçlendirilmesi çağrısında bulundu.