Unia Europejska osiągnęła kluczowy moment w regulacji sztucznej inteligencji, rozpoczynając 11 lipca 2025 roku egzekwowanie głównych postanowień swojej ustawy o AI. Oznacza to wdrożenie pierwszego na świecie kompleksowego systemu regulacyjnego dla technologii AI.
Ustawa o AI to pierwsze w historii ramy prawne dotyczące sztucznej inteligencji, które odnoszą się do ryzyk związanych z AI i pozycjonują Europę jako globalnego lidera w tej dziedzinie. Wprowadza ona jasny, oparty na ocenie ryzyka zestaw zasad dla twórców i wdrażających AI w odniesieniu do konkretnych zastosowań. Ustawa stanowi część szerszego pakietu polityk wspierających rozwój godnej zaufania AI, obejmującego także Pakiet Innowacji AI, uruchomienie Fabryk AI oraz Skoordynowany Plan dla AI. Wspólnie te działania gwarantują bezpieczeństwo, poszanowanie praw podstawowych i antropocentryczne podejście do AI, jednocześnie wzmacniając wdrażanie, inwestycje i innowacje w AI w całej UE.
Wdrożenie ustawy odbywa się etapami, począwszy od jej wejścia w życie 1 sierpnia 2024 roku. Pierwsze istotne obowiązki zaczęły obowiązywać na początku 2025 roku, a obecny etap — nakładający szerokie zobowiązania na modele AI ogólnego przeznaczenia (GPAI) oraz nowe struktury zarządzania — wchodzi w życie 2 sierpnia 2025 roku. Dla twórców, dostawców i wdrażających AI — zwłaszcza działających transgranicznie — ten moment oznacza przejście z fazy przygotowań do faktycznej realizacji nowych przepisów.
W tej fazie aktywowane zostają Europejskie Biuro ds. AI oraz Europejska Rada ds. Sztucznej Inteligencji (EAIB), które będą nadzorować egzekwowanie przepisów i koordynację działań między państwami członkowskimi. Do tego czasu muszą również zostać wyznaczone krajowe organy nadzoru. Dostawcy modeli GPAI — zwłaszcza oferujący duże modele językowe (LLM) — będą musieli sprostać nowym, horyzontalnym obowiązkom, takim jak przejrzystość, dokumentacja i zgodność z prawem autorskim. W przypadku modeli GPAI uznanych za stwarzające ryzyko systemowe, pojawią się dodatkowe wymagania, m.in. w zakresie ograniczania ryzyka, raportowania incydentów i zabezpieczeń cybernetycznych.
Pomimo sprzeciwu ze strony branży, Komisja Europejska utrzymała harmonogram wdrożenia. 3 lipca 2025 roku agencja Reuters poinformowała, że firmy domagają się wstrzymania przepisów i uzyskują wsparcie części polityków. „Aby przeciwdziałać niepewności, jaką wywołuje ta sytuacja, apelujemy do Komisji o wprowadzenie dwuletniego 'zatrzymania zegara' dla ustawy o AI przed wejściem w życie kluczowych obowiązków” — napisano w liście otwartym 45 czołowych europejskich firm do Komisji Europejskiej. Komisja jednak odrzuciła ten postulat i zapowiedziała kontynuację wdrożenia zgodnie z planem.
Choć przepisy dotyczące modeli AI ogólnego przeznaczenia zaczną obowiązywać 2 sierpnia 2025 roku, uprawnienia do ich egzekwowania wejdą w życie rok później (2 sierpnia 2026 roku). Od tego momentu za nieprzestrzeganie przepisów grozić będą administracyjne kary finansowe do 15 milionów euro lub 3% globalnego obrotu (wzrosną do 35 milionów euro / 7% w przypadku praktyk zakazanych). Podejście regulacyjne UE ma na celu równoważenie innowacji z ochroną praw podstawowych, tworząc ramy, które mogą wpłynąć na globalne standardy zarządzania AI.