Otonom yapay zekâ sistemlerine yönelik artan heyecana rağmen, Gartner'ın yeni ve gerçekçi tahminine göre, ajan tipi yapay zekâ projelerinin çoğu önümüzdeki iki yıl içinde başarısızlığa uğrayacak.
Araştırma şirketi, 2027 sonuna kadar ajan tipi yapay zekâ projelerinin %40'ından fazlasının üç ana nedenden dolayı iptal edileceğini öngörüyor: artan uygulama maliyetleri, belirsiz iş değeri ve yetersiz risk yönetimi kontrolleri.
Ajan tipi yapay zekâ, hedefleri kendi başına tamamlayabilen ve minimum insan gözetimiyle eyleme geçebilen sistemleri ifade ediyor. Geleneksel yapay zekâ asistanları veya sohbet botlarından farklı olarak, gerçek ajan tipi sistemler durumları analiz edebilir, stratejiler oluşturabilir ve karmaşık görevleri bağımsız olarak yerine getirebilir. Salesforce ve Oracle gibi teknoloji devleri, kâr marjlarını artırmak ve operasyonel maliyetleri optimize etmek umuduyla bu teknolojiye milyarlarca dolar yatırım yaptı.
Ancak Gartner Kıdemli Direktör Analisti Anushree Verma, mevcut projelerin çoğunun "çoğunlukla abartılı beklentilerle yönlendirilen ve genellikle yanlış uygulanan erken aşama denemeler veya kavram kanıtları" olduğunu belirtiyor. Beklentiler ile gerçeklik arasındaki bu kopukluk, kurumların yapay zekâ ajanlarını ölçekli olarak devreye almanın gerçek maliyetlerini ve karmaşıklıklarını gözden kaçırmasına yol açabiliyor.
Rapor ayrıca "ajan yıkama" olarak adlandırılan endişe verici bir eğilime dikkat çekiyor – mevcut ürünlerin, örneğin yapay zekâ asistanları ve sohbet botlarının, önemli bir otonom yetenek eklenmeden ajan tipi yapay zekâ olarak yeniden markalanması. Gartner, ajan tipi yapay zekâ çözümü sunduğunu iddia eden binlerce satıcı arasında yalnızca yaklaşık 130'unun gerçekten bu alanda faaliyet gösterdiğini tahmin ediyor.
Tüm bu zorluklara rağmen Gartner, ajan tipi yapay zekânın uzun vadeli potansiyeli konusunda iyimserliğini koruyor. Şirket, 2028 yılına kadar günlük iş kararlarının en az %15'inin ajan tipi yapay zekâ tarafından otonom şekilde alınacağını, bu oranın bugün neredeyse sıfır olduğunu öngörüyor. Benzer şekilde, kurumsal yazılım uygulamalarının %33'ünün 2028'e kadar ajan tipi yapay zekâ özellikleri içermesi bekleniyor; bu oran şu anda %1'in altında.
Başarısızlık oranına dahil olmak istemeyen kurumlara, Gartner, ajan tipi yapay zekâya yalnızca net bir değer veya ölçülebilir yatırım getirisi sağladığı durumlarda yönelmelerini öneriyor. Pek çok durumda, mevcut sistemlere otonom ajanları entegre etmeye çalışmaktansa, iş akışlarını ajan tipi yapay zekâyı merkezde konumlandırarak tamamen yeniden tasarlamanın daha başarılı olabileceği belirtiliyor.