Yapay zekâ donanımında önemli bir sıçrama olarak değerlendirilen yeni bir çalışmada, Finlandiya Tampere Üniversitesi ve Fransa Université Marie et Louis Pasteur'den araştırma ekipleri, yoğun lazer darbelerinin ultra ince cam fiberler içinde benzeri görülmemiş hızlarda karmaşık yapay zekâ hesaplamaları gerçekleştirebildiğini başarıyla gösterdi.
Profesörler Goëry Genty, John Dudley ve Daniel Brunner liderliğinde, doktora sonrası araştırmacılar Dr. Mathilde Hary ve Dr. Andrei Ermolaev'in önemli katkılarıyla yürütülen ortak çalışma, optik hesaplama sistemlerinin geleneksel silikon tabanlı elektroniklerden binlerce kat daha hızlı bilgi işleyebildiğini ortaya koydu. En dikkat çekici olan ise, bu sistemin görüntü tanıma gibi görevlerde geleneksel sistemlerle karşılaştırılabilir doğrulukta bu hızlara ulaşabilmesi.
"Bu çalışma, doğrusal olmayan fiber optik alanındaki temel araştırmaların hesaplamada nasıl yeni yaklaşımlar geliştirebileceğini gösteriyor," diyen araştırma liderleri, "Fizik ve makine öğrenimini birleştirerek, ultra hızlı ve enerji açısından verimli yapay zekâ donanımlarına giden yeni yollar açıyoruz," ifadelerini kullandı.
Bu atılım, sinir ağlarından esinlenen Aşırı Öğrenme Makinesi (Extreme Learning Machine) olarak bilinen bir hesaplama mimarisine dayanıyor. Geleneksel elektronikler ve algoritmalar yerine, sistem, yoğun ışık darbeleri ile cam arasındaki doğrusal olmayan etkileşimden yararlanarak hesaplama yapıyor. Bu yaklaşım, bant genişliği, veri aktarım hızı ve güç tüketimi gibi konularda fiziksel sınırlarına yaklaşan geleneksel elektroniklere dair artan endişelere çözüm sunuyor.
Potansiyel uygulama alanları ise akademik araştırmaların çok ötesine uzanıyor. Yapay zekâ modelleri büyüdükçe ve daha fazla enerji tüketmeye başladıkça, bu teknoloji bilgi işlem altyapısındaki kritik darboğazların aşılmasına yardımcı olabilir. Araştırmacılar, nihayetinde laboratuvar ortamı dışında gerçek zamanlı çalışabilen, çip üzerinde optik sistemler geliştirmeyi ve bunları gerçek zamanlı sinyal işleme, çevresel izleme ve yüksek hızlı yapay zekâ çıkarımı gibi alanlarda kullanmayı hedefliyor.
Bu gelişme, bilgi işlem sektöründe kritik bir dönemeçte ortaya çıkıyor. Lightmatter ve LightSolver gibi şirketler de fotonik hesaplama alanında önemli ilerlemeler kaydediyor. Lightmatter, M1000 platformunu 2025 yazında piyasaya sürmeyi planlarken, LightSolver kısa süre önce Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2025 Teknoloji Öncüsü seçildi. Işığın yeni nesil bilgi işlem için kullanılmasına yönelik yarış hızla ivme kazanıyor.