Genişleyen BRICS bloğu, artık dünya nüfusunun %40'ından fazlasını ve küresel GSYİH'nın %44'ünü temsil ederek, yapay zekâ düzenlemesi konusunda cesur bir adım attı ve küresel yapay zekâ yönetişiminde BM'nin liderliğini resmen talep etti.
7 Temmuz'da Rio de Janeiro'da kabul edilen bildiride BRICS liderleri, yapay zekâyı "daha müreffeh bir geleceğe yönelik kalkınmayı hızlandırmak için benzersiz bir fırsat" olarak tanımlarken, yönetişim çerçevelerinin "potansiyel riskleri azaltması ve tüm ülkelerin, özellikle de Küresel Güney'in ihtiyaçlarını karşılaması" gerektiğini vurguladı.
Öneri, Batı'nın hâkim olduğu yapay zekâ yönetişim yaklaşımlarına doğrudan meydan okuyor. BRICS, herhangi bir küresel çerçevenin "temsil edici, kalkınma odaklı, erişilebilir, kapsayıcı, dinamik, duyarlı" olması gerektiğini ve ulusal egemenliğe saygı göstermesi gerektiğini belirtiyor. 2025 BRICS dönem başkanlığını yürüten Brezilya'nın Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, "Yapay Zekâ Yönetişimi Bildirgesi'ni kabul ederek BRICS, net ve kesin bir mesaj veriyor: Yeni teknolojiler adil, kapsayıcı ve eşitlikçi bir yönetişim çerçevesi içinde çalışmalıdır" dedi.
Bildiri, kamu sektörü ve BM ajanslarının dahil olacağı "teknik spesifikasyonlar ve protokoller" geliştirilmesini, böylece yapay zekâ platformlarında "güven, birlikte çalışabilirlik, güvenlik ve güvenilirliğin" sağlanmasını talep ediyor. Ayrıca açık kaynaklı iş birliği, dijital egemenliğin korunması, yapay zekâ piyasalarında adil rekabet ve gelişmekte olan ülkelere teknoloji transferini engellemeyen fikri mülkiyet korumaları da savunuluyor.
Analistler, bu adımın teknoloji politikalarında önemli bir jeopolitik gelişme olduğuna dikkat çekiyor. Rusya Yüksek Ekonomi Okulu Dünya Ekonomisi Bölüm Başkanı Igor Makarov, "Yapay zekâ alanında küresel yönetişim neredeyse yok denecek kadar az," diyerek BRICS'in bu yeni alanda kurumlar oluşturma konusunda liderlik üstlenebileceğini belirtti.
BRICS'in yapay zekâ yönetişimi konusundaki bu pozisyonunun, Brezilya'nın dönem başkanlığı teması olan "Daha Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Yönetişim İçin Küresel Güney İş Birliğinin Güçlendirilmesi" kapsamında 2025 boyunca bloğun teknoloji gündemini şekillendirmesi bekleniyor. Yapay zekânın küresel ekonomilerde giderek daha fazla yer bulmasıyla, bu girişimin uluslararası yapay zekâ standartlarının nasıl oluşturulup uygulandığı üzerinde önemli bir etkisi olabilir.