İsviçreli araştırmacılar tarafından geliştirilen çığır açıcı bir yapay zekâ sistemi, dünyanın en fazla karbon salımı yapan sektörlerinden biri olan çimento üretiminde devrim yaratmaya hazırlanıyor.
Paul Scherrer Enstitüsü Nükleer Mühendislik ve Bilimler Merkezi'nden disiplinler arası ekip, "dijital bir yemek kitabı" gibi çalışan bir yapay zekâ modeli geliştirdi. Bu model, geleneksel testlerin aylar veya yıllar sürebileceği süreçleri saniyeler içinde tamamlayarak iklim dostu çimento için optimize edilmiş tarifler oluşturuyor.
Çalışmanın baş yazarı, matematikçi Romana Boiger, "Laboratuvarda binlerce varyasyonu test etmek yerine, modelimizi kullanarak saniyeler içinde pratik tarif önerileri üretebiliyoruz," diyor. Yapay zekâ, farklı çimento formülasyonlarının toplam CO2 emisyonunu geleneksel modelleme yaklaşımlarından yaklaşık 1.000 kat daha hızlı hesaplayabiliyor.
Bu yeniliğin önemi göz ardı edilemez. Çimento üretimi, küresel karbon emisyonlarının yaklaşık %8'ini oluşturuyor; bu oran, tüm havacılık endüstrisinin katkısının üç katından fazla. Emisyonlar iki ana kaynaktan geliyor: Döner fırınların 1.400°C'ye kadar ısıtılması için gereken yüksek enerji ve daha da önemlisi, kireç taşının klinkere dönüşümü sırasında kimyasal olarak açığa çıkan CO2.
Yapay zekâ sistemi, özellikle bu emisyonları hedef alıyor ve çimentonun temel bağlayıcı özelliklerini korurken kısmen klinkerin yerine geçebilecek alternatif çimentolu malzemeleri belirliyor. PSI Çimento Sistemleri Araştırma Grubu Başkanı John Provis, "Emisyon profilini sadece birkaç puan iyileştirebilsek bile, bu binlerce hatta on binlerce arabaya eşdeğer karbon dioksit azaltımı anlamına gelir," diyor.
İsviçre Net Sıfır Emisyon Mükemmeliyet Merkezi (SCENE) projesi kapsamında yürütülen araştırma, çimento kimyası, termodinamik ve yapay zekâ uzmanlığını bir araya getiren disiplinler arası bir yaklaşım gerektirdi. Ekip, birçok umut verici çimento formülasyonu keşfetmiş olsa da, bu adayların inşaat sektöründe kullanılmadan önce laboratuvar testlerinden geçmesi gerekiyor.
Küresel yeşil çimento talebi artarken - pazarın 2029 yılına kadar 52,15 milyar dolara ulaşması bekleniyor - bu yapay zekâ yeniliği, temel bir yapı malzemesinin karbondan arındırılması yolunda kritik bir adımı temsil ediyor. Teknoloji, yapay zekânın en acil çevresel sorunlarımıza çözüm bulma sürecini nasıl hızlandırabileceğini gösteriyor.