Tokyo Bilim Üniversitesi'nden Doçent Dr. Takashi Ikuno liderliğindeki bir araştırma ekibi, insan renk görüşünü taklit ederken kendi enerjisini üretebilen devrim niteliğinde bir yapay sinaps geliştirdi. 12 Mayıs 2025'te Scientific Reports'ta yayımlanan çalışma, bu teknolojinin kaynakları sınırlı cihazlardaki makine görüşü sistemlerini nasıl dönüştürebileceğini gösteriyor.
Geleneksel harici güç kaynağı ve yüksek hesaplama gücü gerektiren optoelektronik sistemlerin aksine, bu kendi kendine çalışan cihaz, farklı dalga boylarındaki ışığa benzersiz şekilde tepki veren iki farklı boya duyarlı güneş pilini bir araya getiriyor. Sinaps, mavi ışıkta pozitif, kırmızı ışıkta negatif olmak üzere bipolar voltaj tepkileri gösteriyor ve görünür spektrumda olağanüstü 10 nanometre çözünürlükle renkleri ayırt edebiliyor.
Dalga boyuna bağlı bu davranış, cihazın tek bir bileşen içinde AND, OR ve XOR gibi karmaşık mantık işlemlerini gerçekleştirmesini sağlıyor; altı bitlik çözünürlükle 64 farklı durum elde edilebiliyor. Fiziksel bir rezervuar hesaplama çerçevesinde test edildiğinde, sistem yalnızca tek bir sinaps kullanarak, geleneksel yaklaşımlarda birden fazla fotodiyot gerektiren farklı renklerde kaydedilmiş insan hareketlerini %82'lik etkileyici bir doğruluk oranıyla sınıflandırmayı başardı.
"Sonuçlar, bu yeni nesil optoelektronik cihazın görsel tanıma yeteneğine sahip düşük güçlü yapay zeka sistemlerinde büyük bir potansiyele sahip olduğunu gösteriyor," diyor Dr. Ikuno. Teknolojinin uygulama alanları, pil ömrünü korurken trafik sinyallerini verimli şekilde tanıyabilen otonom araçlardan, minimum enerjiyle yaşamsal belirtileri izleyen sağlık giyilebilirlerine kadar birçok sektöre uzanıyor.
İnsan görsel sisteminin her ayrıntıyı işlemek yerine seçici filtreleme yaklaşımını taklit eden bu yenilik, akıllı telefonlar, drone'lar ve AR/VR sistemleri gibi uç cihazlara gelişmiş bilgisayarla görme yeteneklerini kazandırma yolunda önemli bir adım niteliğinde. Araştırma ekibi, bu teknolojinin gelecekte günlük cihazların dünyayı insanlar gibi görebilmesini ve yorumlayabilmesini, üstelik çok daha az enerjiyle mümkün kılmasını hedefliyor.