Büyük teknoloji şirketleri, önümüzdeki on yıl boyunca eyaletlerin yapay zekâyı düzenlemesini engellemek amacıyla yoğun bir lobi faaliyeti yürütüyor. Bu durum, siyasi yelpazede tartışmalara yol açarken, tüketici koruması konusunda endişeleri de artırıyor.
Mayıs ayında kabul edilen Başkan Donald Trump’ın “One Big, Beautiful” (Büyük ve Güzel) bütçe tasarısının Temsilciler Meclisi versiyonunda yer alan tartışmalı hüküm, eyaletlerin "yapay zekâ modelleri, yapay zekâ sistemleri veya otomatik karar sistemlerini düzenleyen herhangi bir yasa veya düzenlemeyi" on yıl boyunca uygulamasını yasaklıyor. Amazon, Google, Microsoft ve Meta’yı temsil eden teknoloji sektörü lobicileri, Senato’da da bu moratoryumun korunması için baskı yapıyor.
Ancak Senato Ticaret Komitesi, Haziran başında yayımlanan kendi tasarısında farklı bir yaklaşım benimsedi. Doğrudan bir yasak yerine, eyaletlerin 500 milyon dolarlık yapay zekâ altyapı fonundan yararlanabilmesini, 2035 yılına kadar yapay zekâ düzenlemelerini duraklatmaları şartına bağlıyor; bazı istisnalar ise mevcut.
Bu öneri, alışılmadık siyasi ittifaklara yol açtı. Hem ilerici Demokratlar hem de muhafazakâr Cumhuriyetçiler karşı çıkıyor. Senatör Josh Hawley (R-MO), Senatör Marsha Blackburn (R-TN) ve Temsilci Marjorie Taylor Greene (R-GA) bu hükümle ilgili endişelerini dile getirdi.
"Önümüzdeki 10 yılda yapay zekânın neler yapabileceği hakkında hiçbir fikrimiz yok ve ona serbestlik tanıyıp eyaletlerin elini kolunu bağlamak potansiyel olarak tehlikeli," diyen Greene, hükmün dahil olduğunu fark etmeden Temsilciler Meclisi tasarısı için ilk başta oy verdiğini sosyal medyada paylaştı.
Aralarında 140 kuruluş ve 50 eyaletten 260 eyalet milletvekilinin bulunduğu eleştirmenler, moratoryumun teknoloji şirketlerini zararlı yapay zekâ sistemlerinden sorumlu tutulmaktan koruyacağını savunuyor. Eleştirmenler, deepfake dolandırıcılıkları, algoritmik ayrımcılık ve iş kaybı gibi yapay zekâ kaynaklı zararlara karşı tüketicileri koruyan mevcut eyalet yasalarına dikkat çekiyor.
Destekçiler ise, aralarında Senatör Thom Tillis’in (R-NC) de bulunduğu isimlerle, eyaletler arasında oluşacak düzenleme karmaşasının küresel yapay zekâ yarışında Amerikan inovasyonunu engelleyeceğini savunuyor. Tillis, "Dünyada inovasyonun bir numaralı ülkesi olan ABD’nin yapay zekâda geride kalmasını istemezsiniz," dedi.
Hükmün akıbeti ise Senato’nun bütçe tasarısını tartışmaya devam etmesiyle belirsizliğini koruyor. Mevzuat prosedürleri, hükmün dahil edilmesini engelleyebilir. Senato kurallarına göre, bütçe uzlaşma tasarılarındaki hükümler doğrudan bütçe konularıyla bağlantılı olmalı; bu da yapay zekâ düzenleme yasağının uygun bulunmamasına yol açabilir.