Columbia Üniversitesi'nde geliştirilen devrim niteliğindeki yapay zekâ destekli bir sistem, şiddetli erkek kısırlığı yaşayan çiftlere yeni bir umut sunuyor ve bir zamanlar imkânsız olarak görülenleri gerçeğe dönüştürüyor.
Columbia Üniversitesi Tüp Bebek Merkezi'nden Dr. Zev Williams ve ekibi tarafından geliştirilen Sperm Takip ve Kurtarma (STAR) sistemi, azoospermi teşhisi konmuş erkeklerde canlı sperm hücrelerini tespit ve izole etmek için yapay zekâ kullanıyor. Azoospermi, semen örneklerinde sperm hücresinin neredeyse hiç bulunmadığı ve kısır erkeklerin yaklaşık %10-15'ini etkileyen bir durum.
Beş yıllık bir çalışmanın ürünü olan bu teknoloji; yüksek güçlü görüntüleme, yapay zekâ algoritmaları, mikroakışkanlar ve robotik sistemlerin sofistike bir kombinasyonunu kullanıyor. Özel bir mikroakışkan çip, semen örneğini insan saçı inceliğinde tüplerden geçirirken, yüksek hızlı bir kamera bir saatten kısa sürede 8 milyondan fazla görüntü yakalıyor. Yapay zekâ, bu görüntüleri gerçek zamanlı analiz ederek sperm hücrelerini tespit ediyor ve ardından robotik sistem bu hücreleri anında izole ederek tüp bebek işlemlerinde kullanılmasını sağlıyor.
"10 futbol sahasına dağılmış bin saman balyasının arasında gizli bir iğneyi aradığınızı ve bunu iki saatten kısa sürede bulduğunuzu hayal edin," diyor Dr. Williams. "STAR sisteminin sunduğu hassasiyet ve hız tam olarak bu seviyede."
Bu çığır açan başarı, STAR sisteminin deneyimli embriyologların iki gün boyunca sonuç alamadığı bir örnekte yalnızca bir saat içinde 44 canlı sperm hücresi bulmasıyla dramatik bir şekilde kanıtlandı. Bu bulgu, yaklaşık 19 yıl boyunca kısırlık yaşayan ve 15 başarısız tüp bebek denemesi geçiren bir çiftte Mart 2025'te ilk başarılı yapay zekâ destekli gebeliğin gerçekleşmesini sağladı.
Bu gelişmenin etkileri tek bir vaka ile sınırlı değil. Azoospermili erkekler için geleneksel seçenekler, genellikle invaziv cerrahi işlemler veya donör sperm kullanımıyla sınırlıydı. STAR, biyolojik babalık şansı olmadığı söylenen binlerce erkek için invaziv olmayan bir alternatif sunuyor. Columbia ekibi, teknolojinin diğer kısırlık sorunlarına nasıl uyarlanabileceğini araştırıyor ve bu sayede üreme tıbbında devrim yaratmayı hedefliyor.