Çin, Sincan'ın uzak çöllerinde yapay zekâ geleceğinin temellerini atıyor. Bloomberg'in yatırım onayları, ihale belgeleri ve şirket başvurularına dayanan analizine göre, Çinli firmalar ülkenin batı bölgelerindeki onlarca veri merkezine 115.000'den fazla yasaklı Nvidia yapay zeka çipi kurmayı hedefliyor.
Haziran 2025 itibarıyla bu işlemcileri hedefleyen yedi Sincan projesi ya inşaata başladı ya da yapay zeka bilişim hizmetleri için açık ihale kazandı. En büyük projelerden biri, esas olarak yenilenebilir enerjiyle uğraşan Tianjin merkezli Nyocor Co.'nun kontrolündeki bir şirket tarafından yürütülüyor ve bu projede kısıtlı Nvidia modellerinden biri olan 625 adet H100 sunuculu bir veri merkezi kurulması planlanıyor.
Bu tesisler, Devlet Başkanı Şi Cinping'in teknolojik özerklik vurgusunu yaptığı bir dönemde Çin'in bilişim kapasitesini önemli ölçüde artıracak. Nisan 2025'teki Politbüro toplantısında Şi, "özerk şekilde kontrol edilebilen" bir yapay zeka donanım ve yazılım ekosistemi oluşturulmasının altını çizdi. Bir yatırımcı, 2025-2026 yıllarında Yiwu ilçesindeki veri merkezi projelerine 5 milyar yuanın (700 milyon dolar) üzerinde kaynak ayırma sözü verdi.
Planlanan altyapı, DeepSeek gibi gelişmiş yapay zeka modellerini destekleyecek. DeepSeek'in R1 modeli, Ocak 2025'te Batılı rakipleriyle eşleşen veya onları aşan performansı ve çok daha az hesaplama gücü ile geliştirme maliyeti gerektirdiği iddiasıyla küresel piyasalarda büyük yankı uyandırmıştı. Bir Sincan operatörü, şimdiden gelişmiş donanım kullanarak DeepSeek'in R1 modeline bulut erişimi sağladığını iddia ediyor.
Ancak bu hedeflerin önünde ciddi engeller var. ABD, 2022 yılında gelişmiş yapay zekâ teknolojisinin Pekin'e askeri avantaj sağlayabileceği endişesiyle önde gelen Nvidia çiplerinin Çin'e satışını kısıtladı. ABD'li yetkililer, şu anda Çin'de yalnızca yaklaşık 25.000 adet kısıtlanmış Nvidia işlemci bulunduğunu tahmin ediyor ki bu rakam projelerin ihtiyaç duyduğundan çok daha az. Çinli belgelerde ise şirketlerin bu çipleri nasıl temin edeceğine dair herhangi bir açıklama yer almıyor; çünkü bu çipler ABD hükümetinin lisansı olmadan yasal olarak satın alınamıyor.
Kompleks, ABD'deki yapay zeka altyapısının yanında hâlâ küçük kalsa da, Çin'in ihracat kontrollerine rağmen küresel yapay zeka yarışında ilerleme kararlılığını gösteriyor. Projeler, iki süper güç arasındaki teknolojik uçurumun giderek büyüdüğüne ve her iki ülkenin de yapay zekâ geliştirmeyi ekonomik ve stratejik gelecekleri için vazgeçilmez gördüğüne işaret ediyor.