Genç üniversite mezunları, pandemi dönemi dışında son on yılın en yüksek işsizlik oranlarını yaşıyor; bunun başlıca nedeni ise yapay zekânın birçok sektörde giriş seviyesi çalışanların yerini alması.
Oxford Economics’in araştırmasına göre, yeni mezunlar arasındaki işsizlik oranı %6,6’ya yükselerek, kayıtlı verilerin tutulduğu son 45 yıl içinde ilk kez ulusal ortalamanın üzerine çıktı. Bu mezunlar, iş gücünün yalnızca %5’ini oluşturmalarına rağmen, ulusal işsizlik artışının %12’sinden sorumlu.
Etkiler, özellikle kariyerin ilk adımlarının atıldığı sektörlerde daha ağır hissediliyor. Artık müşteri hizmetleri, pazarlama ve veri girişi gibi alanlarda, daha önce genç çalışanlar tarafından yürütülen görevleri yapay zekâ sistemleri üstleniyor. Bloomberg’in analizine göre, yapay zekâ, pazar araştırma analistlerinin yaptığı işlerin %50’sinden fazlasını ve satış temsilcilerinin görevlerinin %67’sini üstlenebilirken, yönetici pozisyonlarında bu oran yalnızca %9-21 seviyesinde kalıyor.
Oxford Economics Kıdemli Ekonomisti Matthew Martin, “İş dünyasının talepleriyle iş gücü arzı arasında bir uyumsuzluk var,” diyor ve ekliyor: “Yapay zekâ, artık alt düzey bilgisayar bilimi işlerini de etkilemeye başladı.” Teknoloji devleri de yeni mezun alımlarını azaltıyor; SignalFire’ın verilerine göre, büyük teknoloji şirketleri 2024’te yeni mezun işe alımlarını 2023’e kıyasla %25 oranında kıstı.
Yapay zekâ şirketi Anthropic’in CEO’su Dario Amodei, yapay zekânın beş yıl içinde tüm giriş seviyesi beyaz yakalı işlerin yarısını ortadan kaldırabileceği ve işsizliğin %10-20’ye yükselebileceği uyarısında bulunuyor. Martin ise, “Bu, yapay zekânın giriş seviyesi beyaz yakalı pozisyonları ortadan kaldırdığına dair ilk kanıt,” diyor.
Bu eğilim, iş gücünün uyum sağlaması konusunda acil tartışmalara yol açtı. Uzmanlar, yeniden beceri kazandırma programları, evrensel temel gelir ve yapay zekâ düzenlemeleri gibi çeşitli politika önerilerinde bulunuyor. Bazı şirketler ise çalışanlarını daha yüksek maaşlı pozisyonlara hazırlamak için yatırım yapmaya başladı; Amazon, 100.000 çalışanını daha iyi ücretli işlere hazırlamak için 700 milyon dolar ayırdı.
Yapay zekâ kullanımı sektörler genelinde hızla artarken, eğitim sistemleri de geleneksel eğitim-istihdam hattını yeniden şekillendirme baskısıyla karşı karşıya. Gerekli müdahaleler yapılmazsa, teknolojik dönüşüm bir nesil mezunun, giderek otomatikleşen bir ekonomide anlamlı iş bulmakta zorlanmasına neden olabilir.