Jonge afgestudeerden van hogescholen en universiteiten ervaren de hoogste werkloosheidscijfers in meer dan tien jaar, buiten de pandemieperiode, doordat kunstmatige intelligentie steeds vaker instapfuncties in diverse sectoren overneemt.
Volgens onderzoek van Oxford Economics is het werkloosheidspercentage onder recent afgestudeerden gestegen tot 6,6%, waarmee het voor het eerst in 45 jaar boven het nationale gemiddelde uitkomt. Deze groep is nu verantwoordelijk voor 12% van de nationale stijging van de werkloosheid, terwijl ze slechts 5% van de beroepsbevolking uitmaakt.
De impact is vooral groot in sectoren die traditioneel als opstap dienen voor een carrière. AI-systemen nemen steeds vaker taken over die voorheen door junior medewerkers werden uitgevoerd in klantenservice, marketing en data-entry. Uit een analyse van Bloomberg blijkt dat AI meer dan 50% van de taken van marktonderzoeksanalisten en 67% van de werkzaamheden van salesmedewerkers kan vervangen, tegenover slechts 9-21% bij hun leidinggevenden.
"Er is een mismatch tussen de vraag van bedrijven en het arbeidsaanbod in het algemeen," legt Matthew Martin uit, senior econoom bij Oxford Economics. "AI begint nu ook de lagere functies in de IT-sector te raken." Zelfs grote technologiebedrijven nemen minder nieuwe afgestudeerden aan; volgens SignalFire hebben Big Tech-bedrijven in 2024 25% minder afgestudeerden aangenomen dan in 2023.
Dario Amodei, CEO van AI-bedrijf Anthropic, waarschuwt dat kunstmatige intelligentie binnen vijf jaar de helft van alle instapbanen op kantoor kan laten verdwijnen, waardoor de werkloosheid mogelijk stijgt tot 10-20%. "Dit is het eerste bewijs dat AI instapfuncties voor hoger opgeleiden daadwerkelijk verdringt," merkt Martin op.
Deze ontwikkeling leidt tot urgente discussies over aanpassing van de arbeidsmarkt. Experts adviseren verschillende beleidsmaatregelen, waaronder omscholingsprogramma's, een universeel basisinkomen en AI-regulering. Sommige bedrijven investeren nu al in bijscholing van personeel; zo trekt Amazon 700 miljoen dollar uit om 100.000 medewerkers voor te bereiden op beter betaalde functies.
Nu de adoptie van AI in alle sectoren versnelt, neemt de druk op het onderwijssysteem toe om de traditionele route van opleiding naar werk te hervormen. Zonder ingrijpen dreigt technologische verdringing een generatie afgestudeerden achter te laten die moeite heeft om zinvol werk te vinden in een steeds meer geautomatiseerde economie.