Amerika'da yapay zekânın kim tarafından düzenleneceği konusundaki mücadele, Çarşamba günü Başkan Donald Trump'ın kapsamlı bütçe yasasındaki tartışmalı bir madde nedeniyle Senato'da Cumhuriyetçi ve Demokrat liderlerin karşı karşıya gelmesiyle kritik bir dönemece girdi.
Tartışmanın merkezinde, eyaletlerin yapay zekâ sistemlerini düzenlemesini 10 yıl boyunca engelleyecek bir federal moratoryum önerisi yer alıyor. Senato Ticaret Komitesi Başkanı Ted Cruz tarafından yeniden kaleme alınan bu madde, yasağa uyumu 42 milyar dolarlık Genişbant Eşitliği, Erişim ve Dağıtım (BEAD) programı aracılığıyla sağlanacak federal genişbant fonlarına bağlıyor.
2024 Cumhuriyetçi Ulusal Kongresi'nde konuşan Teamsters Sendikası Başkanı Sean O'Brien, Çarşamba günü Kongre'ye gönderdiği sert bir mektupla önerinin rafa kaldırılmasını istedi. O'Brien, "Bu, tamamen ve basitçe, kararları ve davranışları kimseye hesap vermeyen Büyük Teknoloji şirketlerine sunulan bir kıyağın ta kendisidir," diyerek özellikle çalışan gözetimi ve otonom araçlar konusunda endişelerini dile getirdi.
Google ve OpenAI gibi büyük yapay zekâ şirketleri ise moratoryumu destekliyor; eyaletler arası farklı düzenlemelerin inovasyonu engelleyeceğini savunuyor. Ticaret Bakanı Howard Lutnick de sosyal medyada yaptığı açıklamada, bu önlemin "50 farklı eyalet yasasının yarattığı kaosa son vereceğini" ve Amerikan şirketlerinin "inovasyon karşıtı siyasetçilerin müdahalesi olmadan" ileri teknoloji geliştirmesini sağlayacağını belirtti.
Ancak, karşıt cephede hem Demokrat hem Cumhuriyetçi eyalet başsavcıları, sivil özgürlükler grupları ve bazı Senato Cumhuriyetçileri gibi alışılmadık bir koalisyon oluşmuş durumda. Ticaret Komitesi'nin kıdemli Demokratı Senatör Maria Cantwell, bu maddenin eyaletleri "tüketicileri korumak ile kırsal topluluklara kritik genişbant altyapısı sağlamak arasında seçim yapmaya zorladığını" savundu.
Yapay zekâ gelişiminin hızına bakıldığında, riskler oldukça yüksek. Sadece 2025 yılında eyalet milletvekilleri 1.000'den fazla yapay zekâ ile ilgili yasa tasarısı sundu ve 28 eyalet en az 75 yeni düzenlemeyi hayata geçirdi. Eleştirmenler, on yıl sürecek bir düzenleme duraklamasının, henüz ortaya çıkmamış yapay zekâ zararlarına karşı tüketicileri korumasız bırakacağı uyarısında bulunuyor.
Senato bu hafta kritik oylamalara hazırlanırken, maddenin akıbeti belirsizliğini koruyor ve sonucu, Amerika'da yapay zekâ gelişimi için düzenleyici çerçeveyi yıllarca şekillendirecek gibi görünüyor.