Yapay zekâ sektörü, Gartner'ın 2027 sonuna kadar ajan yapay zekâ projelerinin %40'ından fazlasının artan maliyetler ve belirsiz iş değeri nedeniyle rafa kaldırılacağını öngörmesiyle gerçekçi bir tabloyla karşı karşıya.
25 Haziran 2025'te yayımlanan rapora göre, iptallerin temelinde artan maliyetler, belirsiz iş değeri ve yetersiz risk kontrolleri yatıyor. Gartner Kıdemli Direktör Analisti Anushree Verma, "Şu anda çoğu ajan yapay zekâ projesi, çoğunlukla abartılı beklentilerle yürütülen ve genellikle yanlış uygulanan erken aşama denemeler veya kavram kanıtlarıdır," dedi. Verma'ya göre bu abartı, kuruluşların yapay zekâ ajanlarını ölçekli olarak devreye almanın gerçek maliyetini ve karmaşıklığını görmezden gelmelerine yol açabiliyor ve projelerin üretime geçmesini engelliyor. Şirketlerin bu yeni teknolojiyi nerede ve nasıl uygulayacakları konusunda dikkatli ve stratejik kararlar almaları gerekiyor.
Raporda, mevcut ajan yapay zekâ modellerinin karmaşık iş hedeflerine otonom olarak ulaşacak veya zaman içinde ayrıntılı talimatları takip edecek olgunluğa ve yetkinliğe sahip olmadığı, bu nedenle de çoğu ajan yapay zekâ önerisinin anlamlı bir değer veya yatırım getirisi sunmadığı vurgulanıyor. Bugün ajan olarak sunulan birçok kullanım senaryosu ise aslında ajan tabanlı uygulama gerektirmiyor.
Piyasa, satıcıların yanlış yönlendirmeleriyle daha da karmaşıklaşıyor. Birçok satıcı, mevcut ürünlerini (yapay zekâ asistanları, robotik süreç otomasyonu (RPA) ve sohbet botları gibi) gerçek bir ajan yetkinliği olmadan "ajanlaştırma" yoluyla yeniden markalıyor ve bu da abartılı beklentilere katkı sağlıyor. Gartner, kendini ajan yapay zekâ sağlayıcısı olarak tanıtan binlerce satıcıdan yalnızca yaklaşık 130'unun gerçekten bu alanda faaliyet gösterdiğini tahmin ediyor.
Gartner'ın Ocak 2025'te 3.412 webinar katılımcısıyla yaptığı ankete göre, kuruluşların %19'u ajan yapay zekâya ciddi yatırımlar yaparken, %42'si daha temkinli davranıyor, %8'i ise hiç yatırım yapmamış durumda; kalan %31 ise bekle-gör yaklaşımı sergiliyor veya stratejilerinden emin değil.
Tüm bu zorluklara rağmen, Gartner, ajan yapay zekâya yönelik eğilimin yapay zekâ yeteneklerinde ve pazar fırsatlarında önemli bir ilerleme anlamına geldiğini kabul ediyor. Şirket, 2028'e kadar günlük iş kararlarının en az %15'inin ajan yapay zekâ tarafından otonom şekilde alınacağını, bu oranın 2024'te %0 olduğunu öngörüyor. Ayrıca, 2028'e kadar kurumsal yazılım uygulamalarının %33'ünde ajan yapay zekâ bulunacağı, bu oranın 2024'te %1'in altında olduğu belirtiliyor.
Ajan yapay zekâ ile başarıya ulaşmak isteyen kuruluşlara Gartner, bu teknolojinin yalnızca net bir değer veya yatırım getirisi sağladığı durumlarda kullanılmasını öneriyor. Ajanların eski sistemlere entegrasyonu teknik olarak karmaşık olabilir, iş akışlarını bozabilir ve maliyetli değişiklikler gerektirebilir. Çoğu durumda, ajan yapay zekâ ile iş akışlarını baştan tasarlamak, başarılı uygulama için en ideal yol olarak öne çıkıyor.