Avrupa Birliği, 11 Temmuz 2025 itibarıyla Yapay Zeka Yasası'nın ana hükümlerini uygulamaya alarak yapay zekanın düzenlenmesinde kritik bir aşamaya ulaştı. Bu adım, yapay zeka teknolojileri için dünyanın ilk kapsamlı düzenleyici çerçevesinin hayata geçirilmesi anlamına geliyor.
Yapay Zeka Yasası, yapay zekanın risklerini ele alan ve Avrupa'yı küresel ölçekte lider konuma taşıyan ilk yasal çerçevedir. Geliştiriciler ve kullanıcılar için belirli yapay zeka kullanımları konusunda risk temelli net kurallar getiriyor. Yasa, güvenilir yapay zekanın geliştirilmesini destekleyen daha geniş bir politika paketinin parçası olup, Yapay Zeka İnovasyon Paketi, Yapay Zeka Fabrikalarının başlatılması ve Yapay Zeka Koordinasyon Planı'nı da içeriyor. Bu önlemler bir arada, güvenlik, temel haklar ve insan odaklı yapay zekayı garanti altına alırken, AB genelinde yapay zekanın benimsenmesini, yatırımı ve inovasyonu da güçlendiriyor.
Yasanın uygulanması, 1 Ağustos 2024'te yürürlüğe girmesiyle başlayan aşamalı bir yaklaşımla ilerliyor. Yasanın ilk esas yükümlülükleri 2025 başında uygulanmaya başladı ve şu anki dönüm noktası—Genel Amaçlı Yapay Zeka ("GPAI") modelleri için kapsamlı yükümlülükler ve yeni yönetim yapılarının getirilmesi—2 Ağustos 2025'te yürürlüğe giriyor. Özellikle sınır ötesi faaliyet gösteren yapay zeka geliştiricileri, sağlayıcıları ve kullanıcıları için bu aşama, hazırlıktan uygulamaya geçişte kritik bir değişimi simgeliyor.
Bu aşamada, Avrupa Yapay Zeka Ofisi ve Avrupa Yapay Zeka Kurulu ("EAIB") devreye giriyor ve üye ülkeler arasında denetim ile koordinasyonu üstleniyor. Ayrıca, ulusal otoritelerin de bu tarihe kadar atanması gerekiyor. GPAI model sağlayıcıları—özellikle büyük dil modelleri ("LLM") sunanlar—şeffaflık, dokümantasyon ve telif hakkı uyumu gibi yeni yatay yükümlülüklerle karşı karşıya kalacak. Sistemik risk taşıyan GPAI modelleri için ise ek olarak risk azaltma, olay raporlama ve siber güvenlik önlemleri gibi gereklilikler uygulanacak.
Sektörden gelen itirazlara rağmen, Avrupa Komisyonu uygulama takvimini korumaya devam etti. 3 Temmuz 2025'te Reuters, şirketlerin bazı politikacılardan da destek alarak hükümler için bir duraklama talep ettiğini bildirdi. 45 önde gelen Avrupa şirketinin Avrupa Komisyonu'na gönderdiği açık mektupta, "Bu durumun yarattığı belirsizliği gidermek için, Komisyon'un temel yükümlülükler yürürlüğe girmeden önce Yapay Zeka Yasası'nda iki yıllık bir 'süre durdurma' önermesini talep ediyoruz" ifadeleri yer aldı. Ancak Avrupa Komisyonu bu talebi reddederek uygulamanın planlandığı gibi devam edeceğini açıkladı.
Genel amaçlı yapay zeka modellerine yönelik kurallar 2 Ağustos 2025'te yürürlüğe girerken, bu kuralların uygulanmasına ilişkin yetkiler bir yıl sonra (2 Ağustos 2026) başlıyor. O tarihten itibaren, uyumsuzluk durumunda 15 milyon euroya veya küresel cironun %3'üne kadar (yasaklı uygulamalarda ise 35 milyon euro / %7'ye kadar) idari para cezaları uygulanabilecek. AB'nin bu düzenleyici yaklaşımı, inovasyon ile temel hakların korunması arasında denge kurmayı ve küresel ölçekte yapay zeka yönetimine yön vermeyi hedefliyor.