Çin'in 2030 yılına kadar dünyanın yapay zekâ süper gücü olma yönündeki iddialı hedefi, RAND Corporation'ın 27 Haziran 2025'te yayımlanan güncel raporuna göre ivme kazanıyor.
Kyle Chan, Gregory Smith, Jimmy Goodrich, Gerard DiPippo ve Konstantin F. Pilz'in kaleme aldığı kapsamlı analiz, Pekin'in yarı iletken çiplerden gerçek dünya uygulamalarına kadar tüm yapay zekâ teknoloji katmanlarında sanayi politikası araçlarını nasıl devreye aldığını inceliyor.
'Full Stack: Çin'in Gelişen Yapay Zekâ Sanayi Politikası' başlıklı rapor, Çin'in yapay zekâ sanayi politikasının özellikle araştırma, yetenek geliştirme, sübvanse edilen hesaplama kaynakları ve pratik uygulamalara yönelik stratejik destekle ülkenin hızlı ilerlemesini hızlandırdığını ortaya koyuyor.
Nisan 2025'te düzenlenen Politbüro toplantısında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 'kendi kendine yeterlilik' ve 'bağımsızca kontrol edilebilir' bir yapay zekâ donanım ve yazılım ekosistemi oluşturulmasının altını çizdi. Bu yaklaşım, Ocak 2025'te başlatılan 8,2 milyar dolarlık Ulusal Yapay Zekâ Sanayi Yatırım Fonu ve yapay zekâ odaklı alanları hedefleyen 138 milyar dolarlık Ulusal Girişim Sermayesi Yönlendirme Fonu ile de örtüşüyor.
Raporda, Çinli yapay zekâ modellerinin ABD'deki lider modellerle aradaki performans farkını kapattığı vurgulanıyor. Büyümenin büyük kısmı özel teknoloji şirketlerinden gelse de, devlet desteği yeteneklerin gelişimini artırdı. Haziran 2024 itibarıyla Çin'in toplam hesaplama kapasitesi 246 EFLOP/s seviyesine ulaşırken, 2025 hedefi 300 EFLOP/s olarak belirlendi. Ancak bu, küresel toplam yapay zekâ hesaplama kapasitesinin yalnızca yüzde 15'ine denk geliyor; ABD'nin payı ise yüzde 75 civarında.
Çin'de yapay zekâ kullanımı elektrikli araçlardan robotik ve sağlığa, biyoteknolojiden birçok sektöre hızla yayılıyor. Pekin, özellikle Pekin Somutlaştırılmış Yapay Zekâ Robotik İnovasyon Merkezi gibi kurumlar aracılığıyla robotik alanında veri paylaşımını teşvik etmeye odaklanıyor. Çin, 2030 yılına kadar yapay zekâ sektörünü 100 milyar dolarlık bir endüstri haline getirmeyi ve diğer sektörlerde 1 trilyon dolardan fazla ek değer yaratmayı hedefliyor.
Çinli şirketler gelişmiş yapay zekâ çiplerine yönelik ABD ihracat kontrollerinden kaynaklanan zorluklarla karşılaşsa da, bu sınırlamaları aşmak için Huawei'nin Ascend serisi gibi yerli alternatifler geliştirmek, çip stoklamak ve küresel çapta veri merkezleri kurmak gibi çeşitli stratejiler izliyorlar. RAND analizine göre, bu çabalar ve Çin'in sanayi politikası yaklaşımı birleştiğinde, önümüzdeki yıllarda ABD ile aradaki yapay zekâ yetenek farkının daha da kapanması bekleniyor.