Tokyo Bilim Üniversitesi'nden Doçent Dr. Takashi Ikuno liderliğindeki bir araştırma ekibi, yapay zekânın ağın uç noktalarında görsel bilgiyi işleme biçimini devrim niteliğinde değiştirebilecek bir yapay sinaps geliştirdi.
12 Mayıs 2025'te Scientific Reports'ta yayımlanan bu çığır açıcı cihaz, farklı dalga boylarındaki ışığa farklı tepkiler veren iki farklı boya duyarlı güneş pilini bir araya getiriyor. Geleneksel optoelektronik yapay sinapsların aksine harici bir güç kaynağına ihtiyaç duymayan bu sinaps, güneş enerjisini elektriğe dönüştürerek çalışıyor. Bu özelliğiyle, enerji verimliliğinin kritik olduğu uç bilişim uygulamaları için özellikle uygun hale geliyor.
Sistem, görünür spektrum boyunca 10 nanometrelik bir çözünürlükle renkleri ayırt edebiliyor ve bu, insan gözünün ayırt etme seviyesine oldukça yakın. Cihaz, mavi ışık altında pozitif, kırmızı ışık altında ise negatif voltaj üreterek bipolar tepkiler gösteriyor ve ek devreye ihtiyaç duymadan karmaşık mantık işlemleri gerçekleştirebiliyor.
"Bu teknolojinin, insan gözüne yakın renk ayırt etme yeteneğine sahip düşük güçlü makine görüş sistemlerinin hayata geçirilmesine katkı sağlayacağına inanıyoruz," diyor Dr. Ikuno. Araştırma ekibi, cihazın yeteneklerini, fiziksel bir rezervuar hesaplama çerçevesinde kırmızı, yeşil ve mavi olarak kaydedilen farklı insan hareketlerini tanıyarak gösterdi. Tek bir cihaz kullanılarak 18 farklı renk ve hareket kombinasyonunun sınıflandırılmasında %82 gibi etkileyici bir doğruluk oranına ulaşıldı.
Bu araştırmanın etkileri birçok sektöre yayılıyor. Otonom araçlarda, bu cihazlar trafik ışıklarının, yol işaretlerinin ve engellerin daha verimli tanınmasını sağlayabilir. Sağlık alanında, hayati belirtileri (örneğin kan oksijen seviyesini) minimum pil tüketimiyle izleyen giyilebilir cihazlara güç verebilir. Tüketici elektroniğinde ise, bu teknoloji akıllı telefonlar ve artırılmış gerçeklik gözlüklerinde hem pil ömrünü önemli ölçüde uzatabilir hem de gelişmiş görsel tanıma yeteneklerini koruyabilir.
Uç bilişim giderek büyürken ve Gartner'ın öngörüsüne göre 2025'e kadar kurumsal verilerin %75'i uçta işlenecekken, bu tür kendi kendine güç üreten yapay sinapslar, kaynakların kısıtlı olduğu ortamlarda yapay zekâ yeteneklerinin etkinleştirilmesi için kritik öneme sahip olacak.