Το διευρυμένο μπλοκ των BRICS, το οποίο πλέον περιλαμβάνει 16 χώρες μετά τη διεύρυνση του Ιανουαρίου 2025, πρότεινε επίσημα τα Ηνωμένα Έθνη να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στη θέσπιση παγκόσμιων πλαισίων διακυβέρνησης της τεχνητής νοημοσύνης.
Σε διακήρυξη που υιοθετήθηκε στις 7 Ιουλίου στη σύνοδο κορυφής του Ρίο ντε Τζανέιρο, οι ηγέτες των BRICS χαρακτήρισαν την ΤΝ ως «μοναδική ευκαιρία» για την προώθηση της συμπεριληπτικής ανάπτυξης και της καινοτομίας, προειδοποιώντας παράλληλα ότι χωρίς δίκαιη διακυβέρνηση, θα μπορούσε να διευρύνει το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των κρατών. Η πρόταση αμφισβητεί άμεσα τα πρότυπα και τα μοντέλα διακυβέρνησης της ΤΝ που, σύμφωνα με τις χώρες BRICS, κυριαρχούνται από τη Δύση.
«Πρέπει να αποτρέψουμε τη χρήση των διαδικασιών θέσπισης προτύπων ως εμπόδιο εισόδου στην αγορά για τις μικρές επιχειρήσεις και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες», αναφέρεται στη διακήρυξη των BRICS. Το μπλοκ τόνισε ότι η παγκόσμια διακυβέρνηση της ΤΝ πρέπει να είναι «αντιπροσωπευτική, προσανατολισμένη στην ανάπτυξη, προσβάσιμη, συμπεριληπτική, δυναμική, ευέλικτη» και να σέβεται την εθνική κυριαρχία.
Η πρόταση ζητά την ανάπτυξη «τεχνικών προδιαγραφών και πρωτοκόλλων» με τη συμμετοχή του δημόσιου τομέα και των υπηρεσιών του ΟΗΕ, ώστε να διασφαλιστούν η εμπιστοσύνη, η διαλειτουργικότητα και η ασφάλεια στις πλατφόρμες ΤΝ. Οι χώρες BRICS προωθούν τη συνεργασία ανοιχτού κώδικα, την προστασία της ψηφιακής κυριαρχίας, τον δίκαιο ανταγωνισμό στις αγορές ΤΝ και την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας χωρίς να εμποδίζεται η μεταφορά τεχνολογίας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, μιλώντας στη σύνοδο κορυφής, στήριξε την πρωτοβουλία, δηλώνοντας ότι «η ΤΝ δεν μπορεί να είναι κλειστό κλαμπ των λίγων, αλλά πρέπει να ωφελεί όλους, και ιδιαίτερα τις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες πρέπει να έχουν πραγματική φωνή στη διεθνή διακυβέρνηση της ΤΝ». Αναφέρθηκε στα σχέδια του ΟΗΕ για τη δημιουργία μιας Ανεξάρτητης Διεθνούς Επιστημονικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη και ενός περιοδικού Παγκόσμιου Διαλόγου για την ΤΝ στο πλαίσιο του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με τον Ίγκορ Μακάροφ, επικεφαλής του Τμήματος Παγκόσμιας Οικονομίας στην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών της Ρωσίας, «η παγκόσμια διακυβέρνηση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης είναι σχεδόν ανύπαρκτη», γεγονός που καθιστά τον τομέα αυτόν ως πιθανό πεδίο ηγεσίας για τους BRICS στη δημιουργία διεθνών θεσμών.
Η πρόταση αποτελεί σημαντική πρόκληση για τις πρωτοβουλίες διακυβέρνησης της ΤΝ υπό δυτική ηγεσία, όπως η διαδικασία Hiroshima AI των G7. Με τις χώρες BRICS να αντιπροσωπεύουν πλέον πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού μετά τη διεύρυνση του μπλοκ, η ενιαία στάση τους θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται και εφαρμόζονται τα διεθνή πρότυπα για την ΤΝ.