De kunstmatige intelligentie-industrie staat voor een harde realiteitscheck nu Gartner voorspelt dat meer dan 40% van de agentische AI-projecten tegen eind 2027 zal worden stopgezet, voornamelijk door stijgende kosten en onduidelijke zakelijke waarde.
Volgens het rapport, gepubliceerd op 25 juni 2025, zullen de annuleringen voortkomen uit oplopende kosten, onduidelijke zakelijke waarde en onvoldoende risicobeheersing. “De meeste agentische AI-projecten zijn momenteel vroege experimenten of proof-of-concepts die vooral door hype worden gedreven en vaak verkeerd worden toegepast,” zegt Anushree Verma, Senior Director Analyst bij Gartner. Deze hype, legt Verma uit, kan organisaties blind maken voor de werkelijke kosten en complexiteit van het grootschalig inzetten van AI-agenten, waardoor projecten uiteindelijk niet in productie komen. Bedrijven moeten zorgvuldige, strategische keuzes maken over waar en hoe ze deze opkomende technologie inzetten.
Het rapport benadrukt dat de meeste agentische AI-proposities momenteel weinig waarde of rendement op investering opleveren, omdat bestaande modellen niet volwassen genoeg zijn om zelfstandig complexe bedrijfsdoelen te behalen of genuanceerde instructies over langere tijd op te volgen. Veel use-cases die nu als agentisch worden gepositioneerd, vereisen in werkelijkheid geen agentische implementatie.
De markt wordt verder bemoeilijkt door misleidende claims van leveranciers. Veel leveranciers dragen bij aan de hype door middel van "agent washing" – het hernoemen van bestaande producten zoals AI-assistenten, robotic process automation (RPA) en chatbots zonder wezenlijke agentische capaciteiten. Gartner schat dat slechts zo'n 130 van de duizenden zelfbenoemde agentische AI-leveranciers daadwerkelijk authentiek zijn.
Uit een Gartner-enquête onder 3.412 webinar-deelnemers in januari 2025 bleek dat 19% van de organisaties aanzienlijk had geïnvesteerd in agentische AI, 42% voorzichtig had geïnvesteerd, 8% helemaal niet, en de resterende 31% een afwachtende houding aannam of onzeker was over hun strategie.
Ondanks deze uitdagingen erkent Gartner dat de trend richting agentische AI een belangrijke vooruitgang betekent in AI-capaciteiten en marktkansen. Het bedrijf voorspelt dat in 2028 minstens 15% van de dagelijkse werkbeslissingen autonoom zal worden genomen door agentische AI, tegenover 0% in 2024. Daarnaast zal in 2028 33% van de bedrijfssoftwareapplicaties agentische AI bevatten, tegenover minder dan 1% in 2024.
Voor organisaties die willen slagen met agentische AI raadt Gartner aan deze alleen in te zetten waar het duidelijke waarde of rendement oplevert. Het integreren van agenten in bestaande systemen kan technisch complex zijn, vaak workflows verstoren en kostbare aanpassingen vereisen. In veel gevallen is het herontwerpen van workflows met agentische AI vanaf de basis de ideale route naar succesvolle implementatie.