W obliczu bezprecedensowego tempa starzenia się światowej populacji, innowacyjne roboty zasilane sztuczną inteligencją wkraczają do akcji, by zmierzyć się z narastającym wyzwaniem opieki nad seniorami, które zagraża systemom opieki zdrowotnej na całym świecie.
W Japonii, gdzie niemal 30% społeczeństwa ma 65 lat lub więcej, naukowcy z Uniwersytetu Waseda opracowali AIREC (Robot zasilany AI do Przytulania i Opieki) — humanoidalnego robota o wadze 150 kg, zaprojektowanego do wykonywania kluczowych zadań opiekuńczych. Robot potrafi delikatnie zmieniać pozycję pacjentów, by zapobiegać odleżynom, pomagać w ubieraniu, przygotowywać proste posiłki oraz wspierać w domowych obowiązkach, takich jak składanie prania.
„W obliczu bardzo zaawansowanego starzenia się społeczeństwa i spadającej liczby urodzeń będziemy potrzebować wsparcia robotów w opiece medycznej, nad osobami starszymi oraz w codziennym życiu” — wyjaśnia profesor Shigeki Sugano, kierujący projektem AIREC finansowanym przez rząd. Zaawansowana maszyna wyposażona jest w palce czułe na nacisk, zaawansowane algorytmy uczenia maszynowego umożliwiające spersonalizowaną opiekę oraz systemy rozpoznawania emocji pozwalające wykrywać nastrój pacjenta.
Tymczasem inżynierowie z MIT stworzyli robota Elderly Bodily Assistance Robot (E-BAR), skupiającego się przede wszystkim na wsparciu mobilności i zapobieganiu upadkom. W przeciwieństwie do tradycyjnych urządzeń wspomagających, E-BAR nie wymaga uprzęży ani elementów noszonych na ciele — działa jako zestaw robotycznych kierownic podążających za użytkownikiem od tyłu.
„Osoby starsze w zdecydowanej większości nie lubią nosić uprzęży czy urządzeń wspomagających” — zauważa Roberto Bolli, projektant E-BAR z MIT. „Koncepcja E-BAR polega na tym, że zapewnia on wsparcie ciężaru ciała, aktywną pomoc przy chodzie i przechwytywanie upadków, a jednocześnie nie ogranicza użytkownika z przodu.”
Bazę E-BAR stanowi ważąca 100 kg platforma na kołach z przegubowym „kręgosłupem” złożonym z 18 połączonych prętów, które dostosowują się w czasie rzeczywistym. Zintegrowane poduszki powietrzne natychmiast się napełniają w przypadku wykrycia upadku. System skutecznie wspierał starszych ochotników w trudnych sytuacjach, takich jak schylanie się, sięganie ponad głowę czy poruszanie się w wannie.
Mimo dużego potencjału oba roboty nadal znajdują się w fazie rozwoju. AIREC ma trafić do placówek opiekuńczych dopiero około 2030 roku, a jego początkowa cena wyniesie około 67 000 dolarów. E-BAR jest obecnie sterowany zdalnie, jednak naukowcy pracują nad automatyzacją jego funkcji i zmniejszeniem rozmiarów.
Rynek robotów wspomagających opiekę nad seniorami ma wzrosnąć z 3,17 miliarda dolarów w 2025 roku do 10,23 miliarda dolarów do 2035 roku, napędzany przez starzenie się społeczeństw, niedobory opiekunów i postęp w dziedzinie robotyki opartej na AI. Wraz z dojrzewaniem tych technologii eksperci przewidują przyszłość, w której roboty i ludzcy opiekunowie będą współpracować, by zapewnić kompleksowe wsparcie osobom starszym.
„Uważam, że opieka nad seniorami to kolejne wielkie wyzwanie” — mówi Bolli. „Wszystkie trendy demograficzne wskazują na niedobór opiekunów, nadwyżkę osób starszych i silne pragnienie, by seniorzy mogli starzeć się we własnych domach.”