De kunstmatige intelligentie-industrie krijgt een realitycheck nu onderzoeksbureau Gartner een aanzienlijk faalpercentage voorspelt voor een van de meest gehypete innovaties in de technologiebranche.
Meer dan 40% van de agentische AI-projecten zal tegen eind 2027 worden stopgezet vanwege stijgende kosten en onduidelijke zakelijke waarde, aldus een rapport van Gartner. Ook onvoldoende risicobeheersing wordt genoemd als een factor die bijdraagt aan deze verwachte annuleringen.
Techgiganten zoals Salesforce en Oracle hebben AI-agenten omarmd—systemen die zelfstandig doelen kunnen bereiken en acties kunnen ondernemen—en investeren miljarden in de technologie in de hoop marges te vergroten en kosten te optimaliseren. Salesforce werkt bijvoorbeeld samen met NVIDIA aan de ontwikkeling van geavanceerde AI-capaciteiten met autonome agenten. De verwachtingen zijn dat de wereldwijde markt voor autonome AI en AI-agenten in 2028 een waarde van 28,5 miljard dollar zal bereiken.
Veel leveranciers doen aan "agent washing": het hernoemen van producten zoals AI-assistenten en chatbots zonder dat deze daadwerkelijk over significante agentische capaciteiten beschikken. Gartner schat dat slechts zo’n 130 van de duizenden aanbieders van agentische AI echt legitiem zijn. Uit het onderzoek van Gartner blijkt dat veel agentische AI-initiatieven zich nog in een vroege experimentele fase bevinden, vaak meer gedreven door hype dan door strategische planning. Hierdoor komen deze projecten vaak niet verder dan de conceptfase. "De meeste agentische AI-projecten zijn momenteel vroege experimenten of proof-of-concepts die vooral door hype worden aangejaagd en vaak verkeerd worden ingezet," aldus Anushree Verma, senior director analyst bij Gartner.
"De meeste agentische AI-proposities bieden weinig waarde of rendement op investering, omdat de huidige modellen niet volwassen genoeg zijn om zelfstandig complexe bedrijfsdoelen te bereiken of genuanceerde instructies over langere tijd op te volgen," zegt Verma. Dit kan organisaties blind maken voor de werkelijke kosten en complexiteit van het grootschalig inzetten van AI-agenten, waardoor projecten niet in productie komen. Uit een Gartner-enquête onder 3.412 webinar-deelnemers in januari 2025 blijkt dat 19% van de organisaties significant investeert in agentische AI, 42% conservatief investeert, 8% helemaal niet investeert en 31% nog afwacht of het niet zeker weet.
Ondanks deze uitdagingen verwacht Gartner dat in 2028 minstens 15% van de dagelijkse werkbeslissingen autonoom zal worden genomen door agentische AI, tegenover 0% in 2024. Daarnaast zal in 2028 naar verwachting 33% van de bedrijfssoftwaretoepassingen agentische AI bevatten, tegenover minder dan 1% in 2024.
Gartner adviseert organisaties om agentische AI alleen toe te passen wanneer dit duidelijk waarde oplevert of een meetbaar rendement biedt. Het integreren van AI-agenten in bestaande systemen kan werkprocessen verstoren en kostbare aanpassingen vereisen; het herontwerpen van workflows vanaf de basis kan een betere strategie zijn.